לאנג-ערווארטעטע, וויכטיגע פראיעקט: סדר הלימודים בעניני יסודי הדת, אין די תלמודי תורה און ישיבות

ברוך‭ ‬שהחיינו‭ ‬וקימנו‭ ‬והגיענו‭ ‬לזמן‭ ‬הזה‭!‬ מיט‭ ‬אויסערגעווענליכע‭ ‬פרייד‭ ‬און‭ ‬התרגשות‭ ‬ווערט‭ ‬אויפגענומען‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬חינוך‭-‬וועלט‭ ‬די‭ ‬ערשיינונג‭ ‬פונעם‭ ‬לאנג‭-‬ערווארטעטן, קריטיש‭-‬וויכטיגן‭ ‬פראיעקט, וועלכע‭ ‬וועט‭ ‬בעז‭''‬ה‭ ‬ארויסצוהעלפן‭ ‬די‭ ‬חשובע‭ ‬מרביצי‭ ‬תורה, מלמדים, מנהלים, מגידי‭ ‬שיעור‭ ‬שליט‭"‬א‭ ‬מיט‭ ‬א‭ ‬מסודר‭'‬דיגע‭ ‬און‭ ‬קלארע ״‬סדר‭ ‬הלימודים״ ‬אויף‭ ‬עניני‭ ‬יסודי‭ ‬הדת‭ ‬און‭ ‬יהדות, צו‭ ‬קענען‭ ‬לערנען‭ ‬און‭ ‬איבערגעבן‭ ‬פאר‭ ‬אונזערע‭ ‬קינדער‭ ‬די‭ ‬יסודות‭ ‬פון‭ ‬אמונה‭ ‬טהורה, י‭"‬ג‭ ‬עיקרים, יראת‭ ‬שמים, אהבת‭ ‬ה׳, א‭.‬א‭.‬וו. ‬אויף‭ ‬א‭ ‬וואונדערליכע‭ ‬און‭ ‬געשמאקע‭ ‬אופן‭ ‬בסייעתא‭ ‬דשמיא‭. ‬

מיר‭ ‬שטייען‭ ‬שוין‭ ‬אצינד‭ ‬אכציג‭ ‬יאר‭ ‬נאכן‭ ‬ביטערן‭ ‬חורבן‭ ‬וואס‭ ‬האט‭ ‬באטראפן‭ ‬כלל‭ ‬ישראל, ווען‭ ‬עס‭ ‬איז‭ ‬ליידער‭ ‬אויסגעריסן‭ ‬געווארן‭ ‬רוב‭ ‬רובם‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬אמאליגע‭ ‬ישיבות‭ ‬און‭ ‬תורה‭-‬צענטערן, ‬מיליאנען‭ ‬קדושים‭ ‬וטהורים‭ ‬זענען‭ ‬ליידער‭ ‬אומגעקומען‭ ‬און‭ ‬צווישן‭ ‬זיי‭ ‬צענדליגער‭ ‬טויזנטער‭ ‬רבנן‭ ‬ותלמידיהון, צדיקים‭ ,‬גדולים‭ ‬וגאונים‭ ‬וועלכע‭ ‬האבן‭ ‬באלויכטן‭ ‬דעם‭ ‬דור‭ ‬און‭ ‬געוויזן‭ ‬דעם‭ ‬אויסגעטרעטענעם‭ ‬וועג, דעם‭ ‬דרך‭ ‬ה׳ ‬פאר‭'‬ן‭ ‬עם‭ ‬ה׳.

בחסדי‭ ‬השי‭"‬ת‭ ‬האבן‭ ‬מיר‭ ‬זוכה‭ ‬געווען‭ ‬צו‭ ‬די‭ ‬הבטחה‭ ‬פון‭ ‬השי״ת ״‬כי‭ ‬לא‭ ‬תשכח‭ ‬מפי‭ ‬זרעו״ און‭ ‬ווי‭ ‬דער‭ ‬תנא‭ ‬אלקי‭ ‬רבי‭ ‬שמעון‭ ‬בר‭ ‬יוחאי‭ ‬האט‭ ‬געזאגט ״חס‭ ‬ושלום‭ ‬שתשתכח‭ ‬תורה‭ ‬מישראל!״ ‬און‭ ‬טראצדעם‭ ‬וואס‭ ‬דער‭ ‬מצב‭ ‬האט‭ ‬אויסגעקוקט‭ ‬שרעקליך‭ ‬בשעתם‭ ‬האט‭ ‬די‭ ‬שארית‭ ‬הפליטה‭ ‬זיך‭ ‬צאמגעקליבן‭ ‬מיט‭ ‬אלע‭ ‬כוחות‭ ‬און‭ ‬צוריק‭ ‬אויפגעשטעלט‭ ‬אידישקייט‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬ניי‭-‬איבערגעפלאנצטע‭ ‬מקומות‭.‬

היינט‭ ‬צו‭ ‬טאגס‭ ‬זענען‭ ‬מיר‭ ‬עדות‭ ‬צו‭ ‬אן‭ ‬אומגלויבליכן‭ ‬בילד‭ ‬ווען‭ ‬דאס‭ ‬ערליכע‭ ‬אידנטום‭ ‬בליעט‭ ‬אויף‭ ‬א‭ ‬הערליכן‭ ‬פארנעם; ‬לומדי‭ ‬תורה‭ ‬און‭ ‬ערליכע‭ ‬בעלי‭ ‬בתים‭ ‬פילן‭ ‬איבער‭ ‬אלע‭ ‬היימישע‭ ‬ישובים; ‬צענדליגער‭ ‬טויזנטער‭ ‬תשב‭"‬ר‭ ‬און‭ ‬בחורי‭ ‬חמד‭ ‬בליעה‭"‬ר‭ ‬ווערן‭ ‬נתחנך‭ ‬לתורה‭ ‬וליראת‭ ‬שמים‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬הערליכע‭ ‬מוסדות‭ ‬התורה‭ ‬והחינוך, און‭ ‬זיי‭ ‬הארעווען‭ ‬אין‭ ‬לערנען‭ ‬מיט‭ ‬א‭ ‬גרויס‭ ‬התמדה‭ ‬גמרא‭ ‬תוספות; ‬אברכי‭ ‬הכוללים‭ ‬זענען‭ ‬זיך‭ ‬ממית‭ ‬באהלה‭ ‬של‭ ‬תורה‭ ‬מיט‭ ‬מסירת‭ ‬נפש; ‬עס‭ ‬וואקסן‭ ‬אויף‭ ‬תלמידי‭ ‬חכמים‭ ‬מופלגים, דיינים‭ ‬ומורי‭ ‬צדק; ‬‬עס‭ ‬ווערן‭ ‬נתחבר‭ ‬וואונדערליכע‭ ‬חיבורים‭ ‬בכל‭ ‬מקצועות‭ ‬התורה; ‬אידישקייט‭ ‬בליעט‭ ‬און‭ ‬וואקסט‭ ‬לשם‭ ‬ולתפארת, בעזר‭ ‬ובחסדי‭ ‬ה׳.

דעם‭ ‬אויבערשטנ‭'‬ס‭ ‬זעלנער‭ ‬אויפ‭'‬ן‭ ‬פראנט‭ ‬זענען‭ ‬די‭ ‬חשוב‭'‬ע‭ ‬און‭ ‬איבערגעגעבענע‭ ‬מחנכיםם, ‬די‭ ‬מנהלי‭ ‬הישיבות, די‭ ‬מגידי‭ ‬שיעורם, און‭ ‬מלמדים‭ ‬שליט‭"‬א, ‬וועלכע‭ ‬זענען‭ ‬עומד‭ ‬לנצח‭ ‬על‭ ‬מלאכת‭ ‬בית ה׳, ‬זיי‭ ‬טוען‭ ‬בנאמנות‭ ‬און‭ ‬באמת‭ ‬די‭ ‬עבודת‭ ‬הקודש‭ ‬פון‭ ‬מחנך‭ ‬זיין‭ ‬דעם‭ ‬קומענדיגן‭ ‬דור‭ ‬על‭ ‬דרכי‭ ‬התורה‭ ‬והיראה, און‭ ‬זיי‭ ‬האט‭ ‬השי‭"‬ת‭ ‬אויסגעוועלט‭ ‬אויסצופירן‭ ‬זיין‭ ‬אייביגע‭ ‬הבטחה‭ ‬פון ״כי‭ ‬לא‭ ‬תשכח‭ ‬מפי‭ ‬זרעו״ ‬אין‭ ‬אונזער‭ ‬דור, די‭ ‬עיקבתא‭ ‬דמשיחא, און‭ ‬מיר‭ ‬אלע‭ ‬זענען‭ ‬מתפלל‭ ‬אז‭ ‬זיי‭ ‬זאלן‭ ‬ווייטער‭ ‬מצליח‭ ‬זיין‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬עבודת‭ ‬הקודש‭ ‬ביתר‭ ‬שאת‭ ‬ועוז‭ ‬עד‭ ‬ביאת‭ ‬המשיח‭ ‬בב‭"‬א‭.‬

•

אבער‭ ‬די‭ ‬רבנים, גדולי‭ ‬הדור‭ ‬און‭ ‬גדולי‭ ‬המחנכים‭ ‬שליט‭"‬א‭ ‬זענען‭ ‬שוין‭ ‬א‭ ‬לאנגע‭ ‬צייט‭ ‬מעורר‭ ‬אז‭ ‬אין‭ ‬איין‭ ‬וויכטיגע‭ ‬תחום‭ ‬הערשט‭ ‬א‭ ‬גרויסע‭ ‬חסרון‭ ‬וואס‭ ‬שאפט‭ ‬אן‭ ‬אומבאגרייפליכע‭ ‬חלל‭ ‬מיד‭ ‬ולדורות, און‭ ‬דאס‭ ‬איז‭ ‬אז‭ ‬עס‭ ‬פעלט‭ ‬א‭ ‬קלארקייט‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬סאמע‭ ‬יסודות‭ ‬פון‭ ‬אידישקייט, די‭ ‬פשוט‭'‬ע‭ ‬און‭ ‬קלארע‭ ‬ידיעות‭ ‬און‭ ‬מושגים‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬עקרי‭ ‬הדת, דער‭ ‬באדייט‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬י‭"‬ג‭ ‬עיקרים; ‬חובת‭ ‬האדם‭ ‬בעולמו‭;‬ ‬די‭ ‬קדושת‭ ‬התורה‭ ‬און‭ ‬קדושה‭ ‬פון‭ ‬כלל‭ ‬ישראל; ‬די‭ ‬תכלית‭ ‬פון‭ ‬נסיונות, א‭ ‬בהירות‭ ‬אין‭ ‬שכר‭ ‬ועונש, ורב‭ ‬טוב‭ ‬הצפון‭ ‬לצדיקים‭ ‬לעתיד‭ ‬לבוא, ‬און‭ ‬אזוי‭ ‬ווייטער‭.‬

בפרט‭ ‬אינעם‭ ‬היינטיגן‭ ‬דור‭ ‬וואס‭ ‬די‭ ‬דרויסנדיגע‭ ‬גאס‭ ‬איז‭ ‬אזוי‭ ‬פארדארבן‭ ‬און‭ ‬פארקרומט, און‭ ‬אפילו‭ ‬ערליכע‭ ‬אידן‭ ‬זענען‭ ‬אויסגעשטעלט‭ ‬צו‭ ‬הערן‭ ‬און‭ ‬זען‭ ‬פארשידענע‭ ‬דעות‭ ‬כוזבות‭ ‬וואס‭ ‬רינט‭ ‬אריין‭ ‬מחוץ‭ ‬למחנה‭;‬ דער‭ ‬יצר‭ ‬הרע‭ ‬האט‭ ‬אהערגעשטעלט‭ ‬אזויפיל‭ ‬ציענדע‭ ‬כלים‭ ‬מכלים‭ ‬שונים‭ ‬און‭ ‬יעדע‭ ‬סארט‭ ‬הבלי‭ ‬עולם‭ ‬הזה‭ ‬טאנצט‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬אויגן‭,‬ און‭ ‬מ‭'‬דארף‭ ‬האבן‭ ‬אייזערנע‭ ‬כוחות‭ ‬עס‭ ‬בייצושטיין,‬ איז‭ ‬נאך‭ ‬פיל‭ ‬וויכטיגער‭ ‬צו‭ ‬זיין‭ ‬פעסט‭ ‬באגרינדעט‭ ‬און‭ ‬מחזק‭ ‬זיין‭ ‬די‭ ‬סאמע‭ ‬יסודות‭ ‬הדת‭,‬ אז‭ ‬די‭ ‬שרשים‭ ‬זאלן‭ ‬זיין‭ ‬טיף‭ ‬און‭ ‬פעסט‭.‬

די‭ ‬חשובע‭ ‬מנהלים‭ ‬שליט‭''‬א‭ ‬זענען‭ ‬שוין‭ ‬מערערע‭ ‬מאל‭ ‬געזעסן‭ ‬און‭ ‬מטכס‭ ‬עצה‭ ‬געווען‭ ‬וואס‭ ‬מען‭ ‬קען‭ ‬טון‭ ‬צו‭ ‬ערפילן‭ ‬דעם‭ ‬חסרון‭,‬ און‭ ‬ווי‭ ‬א‭ ‬חשוב‭'‬ער‭ ‬מרביץ‭ ‬תורה‭ ‬האט‭ ‬זיך‭ ‬אויסגעדרוקט: ״‬מיר‭ ‬אינוועסטירן‭ ‬כוחות‭ ‬עצומות‭ ‬אויפצובויען‭ ‬און‭ ‬באוואסערן‭ ‬דעם‭ ‬גרויסן‭ ‬הערליכן‭ ‬בוים‭, ‬אבער‭ ‬ס‭'‬איז‭ ‬ממש‭ ‬א‭ ‬שאד‭ ‬אז‭ ‬דארט‭ ‬טיף‭ ‬ביי‭ ‬די‭ ‬שרשים, ביי‭ ‬די‭ ‬ווארצלען‭ ‬וואס‭ ‬האלטן‭ ‬דעם‭ ‬גרויסן‭ ‬בוים‭,‬ זאל‭ ‬הערשן‭ ‬א‭ ‬שוואכקייט‭ ‬און‭ ‬חסרון‭ ‬וואס‭ ‬באדראעט‭ ‬די‭ ‬שטארקייט‭ ‬און‭ ‬עתיד‭ ‬פונעם‭ ‬גרויסן‭ ‬מעכטיגן‭ ‬בוים‭."‬

מחנכים‭ ‬און‭ ‬מרביצי‭ ‬תורה‭ ‬וועלכע‭ ‬האבן‭ ‬במשך‭ ‬די‭ ‬יארן‭ ‬אנגעהויבן‭ ‬צאמצונעמען‭ ‬חומר‭ ‬אויף‭ ‬די‭ ‬נושא‭ ‬פון‭ ‬ספרי‭ ‬קודש, כדי‭ ‬עס‭ ‬צו‭ ‬קענען‭ ‬משפיע‭ ‬זיין‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬תלמידים, האבן‭ ‬זיך‭ ‬געטראפן‭ ‬מיט‭ ‬א‭ ‬פראבלעם‭ ‬אז‭ ‬די‭ ‬יסודות‭ ‬הדת‭ ‬זענען‭ ‬צעזייט‭ ‬און‭ ‬צעשפרייט‭ ‬איבער‭ ‬פילע‭ ‬פלעצער‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬ראשונים‭ ‬ואחרונים, און‭ ‬אפטמאל‭ ‬ווערט‭ ‬עס‭ ‬נישט‭ ‬מבואר‭ ‬גענוג‭ ‬ברייט‭,‬ ווייל‭ ‬די‭ ‬מחברים‭ ‬האבן‭ ‬זיך‭ ‬פארלאזט‭ ‬אז‭ ‬די‭ ‬יסודות‭ ‬איז‭ ‬שוין‭ ‬במילא‭ ‬באקאנט‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬לומדים‭,‬ אבער‭ ‬ליידער‭ ‬היינט‭ ‬איז‭ ‬עס‭ ‬גארנישט‭ ‬אזוי‭ ‬באקאנט‭ ‬און‭ ‬באוואוסט‭.‬

על‭ ‬כן‭ ‬בהתייעצות‭ ‬ובהדרכת‭ ‬גדולי‭ ‬הרבנים‭ ‬ומחנכי‭ ‬דורינו‭ ‬שליט‭''‬א‭,‬ האט ״קרן‭ ‬חיים‭ ‬זאנוויל״ ‬זיך‭ ‬אריינגעלייגט‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬לעצטערע‭ ‬יארן‭ ‬צאמצושטעלן‭ ‬און‭ ‬אויסארבעטן‭ ‬א‭ ‬סדר‭ ‬הלימודים‭, ‬דורכ‭'‬ן‭ ‬צאמנעמען‭ ‬די‭ ‬סאמע‭ ‬יסודות‭ ‬הדת‭ ‬פון‭ ‬אונזערע‭ ‬ספרי‭ ‬קודש, ‬אנגעהויבן‭ ‬פון‭ ‬תנ‭"‬ך, ‬חז‭"‬ל, ‬ביז‭ ‬די‭ ‬ראשונים‭ ‬ואחרונים, ‬ספרי‭ ‬תלמידי‭ ‬בעשטה‭"‬ק, ‬און‭ ‬עס‭ ‬ארויסגעבן‭ ‬אויף‭ ‬א‭ ‬מסודר‭'‬דיגן‭ ‬אופן. ‬פאר‭ ‬דעם‭ ‬צוועק‭ ‬איז‭ ‬איינגעשפאנט‭ ‬געווארן‭ ‬א‭ ‬חשוב‭'‬ע‭ ‬שטאב‭ ‬פון‭ ‬תלמידי‭ ‬חכמים, ‬יודעי‭ ‬ספר‭ ‬ויראי‭ ‬שמים, ‬וועלכע‭ ‬זענען‭ ‬אויסגעקאכט‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬ענינים‭ ‬און‭ ‬האבן‭ ‬בסייעתא‭ ‬דשמיא‭ ‬אנגעהויבן‭ ‬צו‭ ‬ארבעטן‭ ‬אויף‭ ‬א‭ ‬סדר‭ ‬הלימודים‭.‬

איינס‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬וויכטיגסטע‭ ‬זאכן‭ ‬וואס‭ ‬איז‭ ‬געהאלטן‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬אויגן‭ ‬איז‭ ‬נישט‭ ‬צו‭ ‬מחדש‭ ‬זיין‭ ‬גארנישט‭ ‬פונעם‭ ‬אייגענעם‭ ‬שכל, ‬נאר‭ ‬בלויז‭ ‬צאמקלויבן‭ ‬די‭ ‬יסודות‭ ‬וואס‭ ‬ווערן‭ ‬קלאר‭ ‬מבואר‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬ספרי‭ ‬הראשונים‭ ‬ותלמידי‭ ‬הבעשטה‭"‬ק, ‬און‭ ‬עס‭ ‬ברענגען‭ ‬אויף‭ ‬א‭ ‬מסודר‭'‬דיגן‭ ‬אופן‭ ‬כשולחן‭ ‬הערוך‭ ‬ומוכן‭ ‬לאכול‭.‬

אין‭ ‬די‭ ‬יעצטיגע‭ ‬טעג‭ ‬זיצט‭ ‬א‭ ‬מכון‭ ‬פון‭ ‬עורכים‭ ‬און‭ ‬מגיהים‭ ‬וועלכע‭ ‬גייען‭ ‬איבער‭ ‬די‭ ‬רייכע‭ ‬חומר‭ ‬און‭ ‬ארבעטן‭ ‬עס‭ ‬אויס‭ ‬אז‭ ‬עס‭ ‬זאל‭ ‬זיין‭ ‬גרייט‭ ‬איבערגעגעבן‭ ‬צו‭ ‬ווערן‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬מחנכים‭ ‬ומרביצי‭ ‬תורה‭ ‬פון‭ ‬איבער‭ ‬די‭ ‬גאנצע‭ ‬וועלט. ‬עס‭ ‬ווערט‭ ‬אראפגעשריבן‭ ‬סיי‭ ‬אין‭ ‬לשה‭"‬ק‭ ‬און‭ ‬סיי‭ ‬אין‭ ‬אידיש, ‬כדי‭ ‬עס‭ ‬זאל‭ ‬קענען‭ ‬פארשפרייט‭ ‬ווערן‭ ‬אין‭ ‬פילע‭ ‬מקומות, ‬סיי‭ ‬פאר‭ ‬בחורים‭ ‬און‭ ‬סיי‭ ‬פאר‭ ‬יונגערע‭ ‬קינדער, ‬אז‭ ‬זיי‭ ‬זאלן‭ ‬אויפוואקסן‭ ‬מיט‭'‬ן‭ ‬ריכטיגן‭ ‬פארשטאנד, ‬געפיל‭ ‬און‭ ‬שטאלץ‭ ‬פון‭ ‬אשרינו‭ ‬מה‭ ‬טוב‭ ‬חלקינו‭ ‬ומה‭ ‬נעים‭ ‬גורלינו‭!‬

פון‭ ‬די‭ ‬הויפט‭ ‬פריאריטעטן‭ ‬פונעם‭ ‬מכון‭ ‬איז‭ ‬צו‭ ‬באארבעטן‭ ‬די‭ ‬חומר‭ ‬אין‭ ‬צוזאמענארבעט‭ ‬מיט‭ ‬די‭ ‬חשוב‭'‬ע‭ ‬מנהלי‭ ‬המוסדות, ‬וועלכע‭ ‬געפונען‭ ‬זיך‭ ‬פאקטיש‭ ‬בראש‭ ‬מערכת‭ ‬החינוך, ‬איבערצושמועסן‭ ‬און‭ ‬הערן‭ ‬כסדר‭'‬דיגע‭ ‬הדרכה‭ ‬און‭ ‬אנווייזונגען, ‬וויאזוי‭ ‬צו‭ ‬מסדר‭ ‬זיין‭ ‬און‭ ‬אהערשטעלן‭ ‬די‭ ‬חומר, ‬כדי‭ ‬עס‭ ‬זאל‭ ‬ברענגען‭ ‬די‭ ‬מאקסימום‭ ‬נוצן‭ ‬און‭ ‬הצלחה‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬מרביצי‭ ‬תורה‭ ‬וועלכע‭ ‬וועלן‭ ‬עס‭ ‬איבערגעבן‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬תלמידים‭.‬

און‭ ‬טאקע‭ ‬לויט‭ ‬ווי‭ ‬די‭ ‬מנהלים‭ ‬שליט‭''‬א‭ ‬האבן‭ ‬מציע‭ ‬געווען‭ ‬האבן‭ ‬מיר‭ ‬אויסגעשטעלט‭ ‬די‭ ‬נושאים‭ ‬פון‭ ‬יסודי‭ ‬הדת‭ ‬לויט‭ ‬די‭ ‬סדר‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬י‭''‬ג‭ ‬עיקרים. ‬אויף‭ ‬עיקר‭ ‬י‭''‬א‭ ‬זענען‭ ‬פארהאן‭ ‬דריי‭ ‬בענדער, ‬חובת‭ ‬אדם‭ ‬בעולמו, ‬שכר‭ ‬ועונש, ‬גן‭ ‬עדן‭ - ‬גיהנם, ‬און‭ ‬עולם‭ ‬הבא. ‬צוליב‭ ‬פארשידענע‭ ‬סיבות‭ ‬קומען‭ ‬מיר‭ ‬קודם‭ ‬ארויס‭ ‬מיט‭ ‬דעם‭ ‬באנד‭ ‬אויף '‬עולם‭ ‬הבא' ‬אלס‭ ‬א‭ ‬דוגמא, ‬און‭ ‬די‭ ‬קומענדיגע‭ ‬בענדער‭ ‬וועלן‭ ‬בעז‭''‬ה‭ ‬ערשיינען‭ ‬לויטן‭ ‬סדר‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬י‭''‬ג‭ ‬עיקרים‭ ‬אנגעהויבן‭ ‬פון‭ ‬עיקר‭ ‬א ‬און‭ ‬ווייטער‭.‬ אזוי‭ ‬אויך‭ ‬איז‭ ‬בהתייעצות‭ ‬פון‭ ‬די‭ ‬מנהלים‭ ‬אריינגענומען‭ ‬געווארן‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬ארבעט‭ ‬חשוב‭'‬ע‭ ‬מלמדים‭ ‬שליט‭"‬א, ‬וועלכע‭ ‬גייען‭ ‬איבער‭ ‬די‭ ‬חומר‭ ‬און‭ ‬געבן‭ ‬זייערע‭ ‬הערות‭ ‬וויאזוי‭ ‬אויסצושטעלן‭ ‬דעם‭ ‬תוכן‭ ‬און‭ ‬סגנון‭ ‬אז‭ ‬עס‭ ‬זאל‭ ‬זיין‭ ‬די‭ ‬מערסטע‭ ‬צוגעפאסט‭ ‬פאר‭ ‬די‭ ‬טייערע‭ ‬תלמידים‭.‬

פילע‭ ‬ישיבות‭ ‬און‭ ‬מוסדות‭ ‬התורה‭ ‬והחינוך‭ ‬שטייען‭ ‬און‭ ‬ווארטן‭ ‬אויף‭ ‬די‭ ‬סדר‭ ‬הלימודים‭ ‬וואס‭ ‬ווערט‭ ‬יעצט‭ ‬בס‭"‬ד‭ ‬אויסגעארבעט, ‬און‭ ‬מען‭ ‬בעט‭ ‬אינאיינעם‭ ‬א‭ ‬הארציגע‭ ‬תפלה‭ ‬אז‭ ‬מען‭ ‬זאל‭ ‬זוכה‭ ‬זיין‭ ‬צו‭ ‬הצלחה‭ ‬און‭ ‬סייעתא‭ ‬דשמיא‭ ‬אין‭ ‬די‭ ‬הייליגע‭ ‬און‭ ‬האקעלע‭ ‬עבודת‭ ‬הקודש, ‬אז‭ ‬עס‭ ‬זאל‭ ‬קענען‭ ‬בעז‭"‬ה‭ ‬ברענגען‭ ‬דעם‭ ‬תכלית‭ ‬הנרצה‭.‬

וכאן‭ ‬המקום‭ ‬להודות‭ ‬ארויסצוברענגען‭ ‬א‭ ‬הכרת‭ ‬הטוב‭ ‬פאר‭'‬ן‭ ‬נחשון‭ ‬לדבר‭ ‬מצוה‭ ‬הרבני‭ ‬הנכבד‭ ‬והחשוב‭ ‬ר' ‬יואל‭ ‬עפשטיין‭ ‬שליט‭"‬א, ‬וואס‭ ‬האט‭ ‬פורש‭ ‬געווען‭ ‬מממונו‭ ‬פאר‭ ‬אזא‭ ‬קריטישע‭ ‬און‭ ‬היסטארישע‭ ‬פראיעקט, ‬און‭ ‬מנדב‭ ‬געווען‭ ‬דעם‭ ‬מדור "‬עולם‭ ‬הבא" ‬בסדרת‭ ‬יסודי‭ ‬הדת, ‬און‭ ‬דערמיט‭ ‬אוועקגעשטעלט‭ ‬דעם‭ ‬יסוד‭ ‬פאר‭'‬ן‭ ‬גאנצן‭ ‬מפעל‭ ‬האדיר, ‬וואס‭ ‬וועט‭ ‬אי‭"‬ה‭ ‬האבן‭ ‬אן‭ ‬אויסטערלישע‭ ‬השפעה‭ ‬אויפ‭'‬ן‭ ‬עתיד‭ ‬פון‭ ‬אונזערע‭ ‬דורות‭ ‬און‭ ‬די‭ ‬נצחיות‭ ‬פון‭ ‬כלל‭ ‬ישראל. ‬אשרי‭ ‬לו‭ ‬ואשרי‭ ‬חלקו‭!‬

ויה‭"‬ר‭ ‬שלא‭ ‬תצא‭ ‬מכשול‭ ‬מתחת‭ ‬ידינו, ‬ויתגדל‭ ‬ויתקדש‭ ‬שמיה‭ ‬רבה‭!‬